Klimaatverandering

De noodzaak van internationale afstemming in het licht van de klimaatverandering

De laatste decennia namen de temperatuur, de perioden van hevige regenval en de hittegolven in het Scheldedistrict toe. De zeespiegel stijgt, zoals elders op de planeet. Tegelijk neemt de bevolking toe en verandert ook haar samenstelling (kleinere gezinnen, vergrijzing,…) en de leefpatronen. Met aanpassing wordt bedoeld een adaptatieproces ten aanzien van de huidige of toekomstige situatie en van de effecten daarvan, om zo de nefaste gevolgen ervan te verzachten of de kansen zo goed mogelijk te benutten.  Daarbij wordt gestreefd naar het invoeren van de nodige maatregelen om de kwetsbaarheid van menselijke en natuurlijke systemen te behoeden voor de gevolgen van de verandering.

Er worden beleidsvormen en acties ontwikkeld om in te spelen op die uitdagingen, maar deze dienen versterkt te worden en internationale afstemming is nodig. Er werd een eerste strategische nota ‘adaptatie aan klimaatverandering’ uitgewerkt voor het Scheldedistrict. In deze nota wordt een algemene beschrijving van de toestand en de toekomstscenario’s geschetst en wordt er ook aandacht besteed aan de directe en indirecte gevolgen van de klimaatsverandering, de grote uitdagingen, de maatregelen en de aanbevelingen voor het Scheldedistrict.

De uitdagingen ten aanzien van de gevolgen van klimaatverandering op de « zoetwaterecosystemen »

Het Scheldedistrict krijgt in de toekomst af te rekenen met klimaatveranderingen (temperatuur, regenval,…) die de watercyclus kunnen beïnvloeden: de ecosystemen, het watergebruik, de bescherming tegen overstromingen (ook vanuit zee), de erosie en de zoutwaterintrusie kunnen grondige wijzigingen ondergaan. Het jaarlijkse neerslagregime zal een andere trend vertonen. Extreme klimaatverschijnselen kunnen frequenter en heviger worden. De stijgende temperatuur van het oppervlaktewater zal eutrofiëring nog meer in de hand werken en veranderingen in ecosystemen en mogelijke vissterfte teweegbrengen. Voor sommige waterlichamen wordt het halen van de goede toestand mogelijk bemoeilijkt.

Het is dus nodig om van gedachten te wisselen over de klimaatscenario’s, over de adaptatieplannen van elke Partij en om een samenhangende en afgestemde strategie te voorzien voor aanpassing aan de klimaatverandering, in samenhang met de uitvoering van de KRW, de ROR en de KRSM. Er zullen bijkomende adaptatiemaatregelen moeten genomen worden om ons aan te passen aan die veranderingen, de watervoorraad te beveiligen en de goede toestand te bereiken, zowel voor oppervlakte- als voor grondwater.

De ISC als centraal orgaan bij de afstemming van de beoordelingsprogramma’s met betrekking tot de gevolgen van de klimaatverandering

Er vond een uitwisseling plaats over de verschillende mogelijke scenario’s. De gevolgen en te nemen gezamenlijke maatregelen moeten nu beoordeeld worden. Aanbevelingen inzake klimaatverandering moeten nog komen.

Een aantal aspecten worden vooropgezet betreffende effecten van klimaatverandering:

• Frequentere hittegolven in steden zorgen met name voor risico op extreme hitte (en dus een stijgend waterverbruik);
• Frequentere en langere droogten in de zomer, waardoor de verontreiniging in waterlopen zich concentreert en waardoor de oppervlaktewatervoorraad daalt en/of verslechtert;
• De hoge gevoeligheid van vochtrijk milieu voor temperatuurevolutie en watertoevoer (verhoogde kwetsbaarheid, vooral in vochtrijk gebied dat afhangt van regenval).

ISC-werkzaamheden ten aanzien van de klimaatverandering

In de praktijk is de kwestie van de klimaatverandering een overkoepelende problematiek die weerkeert bij alle werkgroepen. Regelmatig worden updates in de beoordeling van de gevolgen van klimaatverandering uitgewisseld binnen de verschillende werkgroepen. Het overleg betreffende de gezamenlijke uit te voeren maatregelen en acties wordt telkens verder uitgebouwd in de opeenvolgende werkvergaderingen. Deze worden vervolgens vertaald naar de uitwisseling van standpunten en aanbevelingen van de delegatieleiders, die zo nodig maatregelen kunnen nemen op beslissings- en beleidsniveau.